1881'den 1919'e Mustafa Kemal
Mustafa Kemal, 1881 yılında Selanik’te dünyaya geldi. Babası Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanım'dır. İlk öğrenimini Şemsi Efendi okulunda yaptı. Daha sonra Mülkiye Rüştiyesi okuluna girdi. Bu okulu bıraktıktan sonra Selanik Askeri Rüştiyesi’nin sınavını kazanarak öğrenimini sürdürdü. Rüştiye’den sonra Manastır Askeri İdadisi’ni, 1902 yılında İstanbul’daki Harp Okulu’nu bitirdi ve Harp Akademisi' ne girdi. Bu okullarda Sultan 2. Abdülhamit döneminin zararlı yönetimine karşı çalıştı. 1905 yılında Harp Akademisi’ni kurmay yüzbaşı olarak tamamladıktan sonra çalışmalarını sürdürdü. Bu nedenle çalışma arkadaşlarıyla tutuklanarak Şam'daki 5. Ordu’ya sürüldü. Şam’da bulunduğu sırada gizli çalışan Vatan ve
Hürriyet Cemiyeti'ni, bir ara gittiği Selanik’te de bu derneğin bir şubesini kurdu. Şam’dan sonra Yafa’da görev yapan Mustafa Kemal, 1907 yılında Makedonya’ya 3. Ordu'ya atanmasını sağladı ve Müşirlik Erkanı Harbiyesi’ne alındı. Bu sıralarda Sultan 2. Abdülhamit yönetimine karşı kurulmuş olan İttihat ve Terakki Fırkası, gizli çalışmalarını sürdürüyordu. Mustafa Kemal’in kurduğu Vatan ve Hürriyet Cemiyeti, bu kuruluşa katıldı. İttihat ve Terakki Fırkası’nda yararlı görevlerde bulundu. Ancak ordunun siyasetle uğraşmasına karşıydı. Bu nedenle İttihat ve Terakki Fırkası'ndan ayrıldı. Uğraşısını askerlik eğitimi ve öğrenimine ayırdı. 2. Meşrutiyet’in açıklanmasından sonra,31 Mart hareketini bastıran Hareket Ordusunun hazırlanmasında ve yönetiminde görevler aldı.13 Nisan 1909 günü izlenen gericilik girişimi, Rumi takvimde 31 Mart gününe rastladığı için bu hareket tarihte 31 Mart Vakası olarak yer alır.
Mustafa Kemal daha sonra, bir piyade alayı komutanlığında bulundu. 1911 yılında İtalya’nın saldırısıyla başlayan Trablusgarp Savaşı'na katıldı. Tobruk Savaşı’nın kazanılmasında yararlı hizmetleri görüldü. Rütbesi binbaşılığa yükseltildi. Derne savunmasını yönetti. Balkan Savaşı’nın başlaması ve gelişmesi üzerine İstanbul'a döndü. Akdeniz Boğazı Mürettep Kuvvetleri Harekat Şubesi Müdürü oldu ve Edirne’nin yeniden alınmasına katıldı. Balkan Savaşı'ndan sonra kaymakam oldu. Sofya ataşemiliterliğine atandı. Rütbesi yarbaylığa yükseltilmişti. 1. Dünya Savaşı başlayınca, bu savaşa acele girmiş olduğumuzu, sonucun ağır olacağını ilgili makamlara bildirdi ve orduda etkin görev istedi. Mustafa Kemal'e Tekirdağ’da kurulacak olan 19. Fırka Komutanlığı verildi.
İtilaf Devletleri, 18 Mart 1915 günü Çanakkale'yi donanma gücüyle zorladılar. Türk savunması karşısında büyük kayıplar vererek çekilmek zonanda kaldılar. Mustafa Kemal, 25 Nisan 1915 günü, Arıburnu’na, 6-7 Ağustos günleri Anafartalara yapılan kuvvet çıkarma hareketlerini önledi. Çanakkale savaşları, Türk ulusunun vatan topraklarını savunmada gösterdiği en anlamlı savunma savaşıydı. itilaf kuvvetleri Çanakkale’den çekilmek zorunda kalmıştı.
Mustafa Kemal’in, Çanakkale savaşlarında gösterdiği başarılı görevler nedeniyle rütbesi önce albaylığa, Kafkas savaş hattına atanınca da generalliğe yükseltildi. Kafkas savaş hattında, 6-7 Ağustos 1916 günleri mevcut Rus ordusunu yenerek, Erzurum, Bitlis ve Muş bölgelerini geri aldıktan sonra 2. Ordu Komutanlığına vekil olarak atandı. 1917 yılında Hicaz Seferi Kuvvetleri Komutanlığına getirildi. Mustafa Kemal Paşa, aynı yıl içinde yeniden Kafkas savaş hattındaki 2. Ordu Komutanlığına, bir süre sonra da Bağdat’ı geri almak için Alman Generali Falkenhayn komutasına verilmiş olan Yıldırım Orduları Grubunda 7. Ordu Komutanlığına atandı ise de Alman generalinin tutumu nedeniyle ve Irak üzerine gitmede olumlu sonuç alınacağına olasılık görmediğinden istifa etti. Bu görevi sırasında 21 Eylül 1917 günü Başkomutanlığa yazdığı raporda: «Bu harbin hitamı anahtarları bizim tarafın elinde değildir» sözleriyle yenilginin kaçınılmaz olduğunu belirtmişti. Mustafa Kemal Paşa, yeniden 2. Ordu Komutanlığını üstlendi. Başkomutanlık karargahıyla anlaşamaması sonucu bu görevi kısa sürdü. Son görevini izleyen günlerde Veliaht Vahidettin Efendi’nin yanında Almanya’ya gitti. Almanya dönüşü, Sultan 5. Mehmet Reşat’ın ölümü üzerine padişah olan Vahidettin’in ısrarıyla Filistin savaş hattında bulunan 7. Ordu Komutanlığını yeniden üstlendi. Yoğun düşman saldırılarına karşı ordusunu Halep’e çekmeyi ve Halep’in güneyinde bu saldırıları durdurmayı başardı. Mustafa Kemal Paşa, Mondros Antlaşması’nın ertesi günü, 31 Ekim 1918’de, Mareşal Liman Fon Sanders yerine Yıldırım Orduları Grubu Komutanlığına atandı. Ancak yabancı devletlerin ülke topraklarına yerleşmesine olanak tanıyan antlaşma koşullarına karşı direnme göstermesi üzerine, Yıldırım Orduları Grubu kaldırılarak Harbiye Nezareti emrine alınması nedeniyle 12 Kasım 1918 günü İstanbul’a döndü.
Mustafa Kemal Paşa’nın aynı gün İtilaf Devletleri donanma gücünün İstanbul limanında demirlediği savaş gemilerinin arasından bir motorla geçerken söylediği: «Geldikleri gibi giderler» sözü, yurt topraklarının kurtarılmasında Türk ulusunun gücüne sonsuz güvenini vurguluyordu.
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder